ضایعات کاتالیست پتروشیمی پس از بکارگیری در فرایند های کاتالیستی به علت کاهش کارایی و خستگی از دستگاه های فرایند گردآوری شده و دور ریخته می شود. این ضایعات عبارتند از: سیلیکا، نیکل، مولیبدن، آلومینا و… است. استفاده از ضایعات کاتالیست پتروشیمی به صورت مواد بازیافتی است. این مواد علاوه بر کاهش مقدار پسماند تولیدی باعث کاهش هزینه تولید و بکار بردن منابع طبیعی موجود است که از اهمیت محیط زیستی و اقتصادی بالایی برخوردار می باشد.
کاربردهای ضایعات کاتالیست پتروشیمی شامل چه مواردی می شود؟
- بکاربردن صنعت فرآوری فلزات به عنوان کاتالیست
- بکاربردن صنایع غذایی به عنوان مواد قرار دهنده در بعضی از محصولات مثل: روغن های خوراکی
- بکاربردن صنایع کاشی، سرامیک و سیمان به عنوان مواد پرکننده و پایه
- بکاربردن در ترمیم خاک و زمین های آلوده به مواد شیمیایی و سموم
- بکاربردن تهیه کودهای آلی با افزایش محتوای نیتروژن و فسفر آنها
- بکاربردن تهیه مواد شیمیایی دیگر مانند: مواد شوینده، رنگ ها، ترکیبات پلیمری و…
کاتالیست هایی که دارای فلزات سولفید یا اکسید فلزی هستند دارای اهمیت کلیدی در پالایش نفت و دستیابی به سوخت پاک و در بسیاری از محصولات ارزشمند دیگر بکاربرده می شود که به مرور زمان غیرفعال شده و در بسیاری از پتروشیمی ها، پالایشگاه ها و صنایع شیمیایی استفاده می شود. این کاتالیست ها به علت دارا بودن مواد شیمیایی و داشتن محیط سمی و خطرناک باید در بشکه های فلزی که حاوی شرایط مخصوص و مطمئنی است حفظ شود.
خصوصیات هر کاتالیست پس از بکار بردن نوع موادی که بر روی کاتالیست قراردارد گزینه های متفاوتی مانند: تهیه زباله، بازسازی و بکار بردن مجدد، بازیافت فلزات، بهره برداری برای دفن کاتالیست در خاک و تهیه مواد مفید تر در شرایط نگهداری امن قرارداده شود. بکار بردن کاتالیزورهای استفاده شده به شکل مواد اولیه در ساخت دیگر محصولات ارزشمند، یک مورد جالب برای بازیافت می باشد از نگاه اقتصادی و زیست محیطی بکاربردن مصرف کاتالیزور در بتن و سیمان در بسیار از مطالب گزارش داده شده است. مانند: کاتالیزور FCC که به شکل عمده دارای Si02 و AI203 همراه با بعضی از ناخالصی های جزئی که می توان با مواد خامی شامل: ۱۹ درصد رس و ۷۵ درصد سنگ آهک برای تهیه سیمان پرتلند با هم مخلوط کرد.
شیوه مدیریت کاتالیست های مستقل برحسب قیمت های مربوط به بسته بندی کاتالیست های مصرفی، نوع مواد ارگانیک و معدنی که بر روی کاتالیست طی یک واکنش شیمیایی انجام می شود و همین طور فلزات اولیه که بر روی پایه کاتالیست مشخص می شود. بعضی از کاتالیست ها از ارزش منفی و بعضی از ارزش مثبت برخوردار هستند. برای مثال: معمولا برای کاتالیست های هیدروتریتینگ هزینه ای دریافت شده تا به شکل امن این کاتالیست دفن یا با سایر مواد دیگر مثل سیمان مخلوط شود.
چگونه می توان ضایعات کاتالیست پتروشیمی را جمع آوری کرد؟
خرید کاتالیست پتروشیمی باید به صورتی انجام شودکه آسیبی به انسان ها و محیط زیست وارد نکند و به شکل ایمن از دستگاه های ترکیبات گردآوری شود. برای گردآوری ضایعات کاتالیست پتروشیمی می توان به تکنیک های زیر اشاره کرد:
- جمع آوری دستی: این ترفند شامل جمع آوری ضایعات کاتالیست پتروشیمی به شکل دستی با بکار بردن ابزارهای دستی مثل: سطل، کارتن و… است. این شیوه برای کاهش حجم ضایعات کاتالیست استفاده می شود.
- با استفاده از دستگاه های جمع آوری: این شیوه مانند بکارگیری از دستگاه های جمع آوری مثل: فیلر، هواکش و… است در این تکنیک ضایعات کاتالیست پتروشیمی به شکل خودکار با بکار بردن دستگاه های مناسب جمع آوری می شوند.
- جمع آوری با بکارگیری سیستم های خودکار: در این شیوه سیستم های خودکار برای جمع آوری ضایعات کاتالیست پتروشیمی استفاده می شود این تکنیک ها مانند: بکاربردن روبات ها و دستگاه های خودکار جمع آوری است.
ضایعات کاتالیست پتروشیمی چه مقداری از پسماند تولیدی را تشکیل می دهند؟
مقدار ضایعات کاتالیست پتروشیمی تولیدی به علت تفاوت در نوع کاتالیست و فرایند بکار گرفته شده متفاوت می باشد. با این حال، ضایعات کاتالیست پتروشیمی می توانند به مقدار چشمگیری از پسماند تولیدی در صنایع پتروشیمی به وجود آیند. در برخی از فرایندهای پتروشیمی تا ۵% از وزن کل کاتالیست به شکل ضایعات تولید شده است و در بعضی فرایندهای پتروشیمی با افزایش دما و فشار صورت می گیرد. مقدار ضایعات کاتالیست پتروشیمی بسیار فراوان تر است.
بکاربردن شیوه های بازیافت و بکارگیری مجدد از ضایعات کاتالیست پتروشیمی، به علت کم بودن مقدار پسماند تولیدی و کاهش قیمت های تولید از ارزش اقتصادی و محیط زیستی زیادی برخوردار است، به همین صورت در صنعت پتروشیمی تلاش برای بازیافت ضایعات کاتالیست پتروشیمی و بکار بردن مجدد آنها به شکل یکی از راهکارهای کاهش پسماند تولیدی به چشم یکی از موارد با اهمیت مدیریت پسماند در نظر گرفته می شود.
ضایعات کاتالیست پتروشیمی چه مقداری از پسماند تولیدی را تشکیل می دهند؟
چه روش هایی برای بازیافت ضایعات کاتالیست پتروشیمی وجود دارد؟
روش های مختلفی برای بازیافت کاتالیست پتروشیمی وجود دارد که در زیر به آنها اشاره می کنیم:
- احیای کاتالیست: زمانی که کاتالیست خسته شده با بکار بردن شیوه های مختلف احیا و به کارایی خود باز گردانده می شود این تکنیک ها مانند: احیای شیمیایی، حرارتی، بازیافت با استفاده از امواج فرابنفش است.
- جداسازی: در این روش ضایعات کاتالیست پتروشیمی از مواد دیگری که در پسماند تولیدی مجزا شده شامل بکار بردن فیلترهای متفاوت، سیستم های شستشو با محلول های شیمیایی و سیستم های مغناطیسی است.
- بازیافت کاتالیست: در این تکنیک کاتالیست خسته شده و با استفاده از شیوه های متفاوت بازیافت می شود. این شیوه مانند: بازیافت با کمک اسید، بازیافت به وسیله باز، بازیافت با بکار بردن غلظت کمک های آلی، بازیافت به صورت گازهای خوراکی و بازیافت با استفاده از شیوه های بهبود شده کاتالیست می باشد.
- بازیافت مواد با ارزش: در این روش مواد با ارزش موجود در ضایعات کاتالیست پتروشیمی به وسیله شیوه های متفاوت بازیافت می شوند این مواد مانند: فلزات ارزشمندی مثل آلومینا، نیکل، مولیبدن، وانادیوم و… است.
با کمک ترفندهای ضایعات کاتالیست پتروشیمی با کیفیت و با کمترین مقدار آسیب به محیط زیست به موجودات بازیافت شده و به وسیله مواد بازیافتی در دیگر صنایع بکار برده می شود.
چه روش هایی برای بازیافت ضایعات کاتالیست پتروشیمی وجود دارد؟
سخن آخر
همانطور که گفته شد ضایعات کاتالیست پتروشیمی در ترکیبات پتروشیمی به شکل کاتالیست بکار برده شده و پس از مدتی به خاطر کاهش کارایی و خستگی از فرایند خارج شده و به شکل پسماند تهیه می شود. ضایعات کاتالیست دارای ارزش اقتصادی زیادی بوده و دارای مواد با ارزشی مانند: فلزات گرانبها است که به عنوان یک منبع بازیافتی بکاربرده می شود. با کمک فناوری های جدید ضایعات کاتالیست پتروشیمی را به کمترین میزان خود کاهش داده و از آنها برای مواد بازیافتی در فرایندهای تولید استفاده می کند این کار علاوه بر کاهش آسیب و آلودگی به محیط زیست، باعث صرفه جویی در قیمت های تولید هم می شود. ممنون که همراه ما در برتر ضایعات بودید.
