جوهرنمک ، رتبه ۱ اسید های پرکاربرد صنعت

در این مقاله به برسی کاربرد های یکی از پرکاربرد ترین اسید ها که هم در صنعت و خانه کاربرد دارد ، یعنی جوهر نمک یا هیدروکلریک اسید میپردازیم. جوهرنمک برای اکثر افراد نامی آشنا و شناخته شده است. این محلول شفاف و بی رنگ، بوی تندی دارد ، که در اغلب منازل استفاده می شود. هیدروکلریک اسید یا همان جوهرنمک در معده انسان نقشی اساسی در هضم غذا دارد ؛ اما باید توجه داشت ، که این اسید بسیار خطر آفرین است و خاصیت خوردگی بالایی دارد، پس در استفاده از آن نهایت دقت را بخرج دهید.

جوهر نمک چیست؟

یک ماده اسیدی قوی است و  بیشتر در منازل از جوهرنمک برای جرم زدایی سطوحی مانند سرامیک ها ، کاشی و موزاییک ها استفاده می شود اما باید دقت داشت که این محلول ، خاصیت اسیدی و خورندگی بسیار بالایی دارد ، پس نباید به هیچ عنوان از آن برای جرم زدایی سنگ های فلزی و آهکی استفاده کرد.  این ماده با نام انگلیسی هیدروکلریک نیز معرفی شده است.

ردپای جوهر نمک در صنعت

رد پای جوهرنمک یا هیدروکلریک اسید علاوه برمنازل در صنعت هم مشاهده می شود که د ادامه به برخی از مهم ترین آنها خواهیم پرداخت.

اولین و گسترده ترین کاربرد جوهر نمک (اسید شویی)

اسید شویی یکی از زمینه هایی است که در صنعت اهمیت ویژه ای دارد. در صنعت برای حذف زنگ آهن از هیدروکلریک اسید یا جوهرنمک استفاده می شود و با استفاده از این اسید قدرتمند ، اکسید های فلزی انباشته شده ، روی فلز حذف می شوند. علاوه بر این از این خاصیت جوهرنمک برای پاکسازی و خالص سازی سایر فلزات هم استفاده می شود؛ برای مثال حذف ناخالصی ها در فولاد ضد زنگ و آلیاژ ها بسیار مهم و حیاتی میباشد.
نا گفته نماند ، در اسید شویی از سولفوریک اسید هم استفاده می شود، اما جوهرنمک مزایایی دارد که آنرا تبدیل به گزینه مناسب تری برای این کار می کند.

جوهر نمک در تولید مواد معدنی و غیرآلی به کار میرود

جوهرنمک ماده مناسبی برای تولید مواد زیر است که به توضیح آنها خواهیم پرداخت.

نیکل کلرید

همان طور که در مقالات قبل به آن اشاره کردیم ، برای انجام فرآیند آبکاری ، ما به یون های فلزی نیازداریم که جای خود را در فرآیند آبکاری به یون های فلز دیگر بدهند ؛ در واقع آنیون های جای خود رابا کاتیون های عوض می کنند.
نیکل کلرید یکی از این مواد است که در حمام های آبکاری برای انتقال یون های نیکل ، بسیار عالی عمل می کند.

آلومینیوم و آهن کلرید

این دو ماده پرکاربرد که کلرید خود را از انجام واکنش با جوهرنمک بدست آورده اند، در فرآیند هایی استفاده می شوند که تصفیه آب های آلوده و آب های آشامیدنی و تولید کاغذ را برای ما ممکن می سازند.

روی کلرید

از فلز روی برای گالوانیزه کردن فلز آهن استفاده می شود . همانند موارد قبل ، فلز روی در طی واکنشی با جوهرنمک ترکیب شده و و به روی کلرید تبدیل می شود تا برای انجام فرآیند گالوانیزهسیون مناسب باشد.

خالص سازی نمک خوراکی

نمک خوراکی زمانی که از معادن استخراج می شود ، قابل استفاده نیست و نیاز به تصفیه دارد. در واقع نمک استخراج شده ، در ترکیب خود ناخالصی هایی مانند گچ ، آرسنیک و سرب و … دارد ، که نیاز به خالص سازی دارند . البته نا گفته نماند که ناخالصی های نمک در طی فرآیند هایی دوباره فرآوری شده و مورد استفاده قرار می گیرند.

جوهرنمک در فرآیند تصفیه نمک خوراکی ، ناخالصی ها را جذب کرده و نمکی را به ما تحویل خواهد داد که حداقل حاوی ۹۷ درصد سدیم کلرید است .این نمک برای مصارف انسانی بسیار مناسب است.

ساخت تیزاب سلطانی

در مقاله های قبلی وب سایت بازیافت آنلاین ، توضیحات مختصری در رابطه با تیزآب سلطانی دادیم. تیزاب سلطانی با ترکیب کردن جوهرنمک با اسید نیتریک ساخته می شود. این تیزاب خاصیت خورندگی و اکسیداسیون بسیار بالای دارد و جز اولین دستاورد های کیمیاگران ایران می باشد. تیزاب به دلیل این خاصیت های ویژه ، برای حل کردن فلزهای گرانبها مانند طلا و نقره ، مورد استفاده قرار می گیرد. به همین خاطر جز مواد و محلول های مورد نیاز برای استخراج فلزات گرانبها می باشد. قبلا هم به این موضوع اشاره کرده ایم ، در استفاده از تیزاب سلطانی ، نهایت موارد ایمنی و دقت را به خرج دهید تا تاحد ممکن از خطرات و عوارض ناشی از آن در امان باشید.

استخراج فلزات گرانبها

بیشتر فلزات گرانبها مانند طلا ، نقره ، پلاتین و… واکنش پذیری بسیار کمی با هوا و سایر مواد دارند و به همین دلیل ماندگاری بالایی داشته و کیفیت آنها تغییر نمی کند. در جهان ، بیشتر استخراج های فلزات گرانبها ، از منابع کوچک انجام می شود ، به طور مثال طلا در سنگ های معدن مختلف (به مقدار خیلی کم) یا در رودخانه ها به صورت رگه هایی از طلا یافت می شود، اما در بیشتر این موارد طلا را باید در طی فراوری هایی بدست آورد که معمولا ساده نیستند. به طور کلی منابع و معادن بزرگ طلا در چند نقطه از جهان بیشتر یافت نمی شوند.
جوهرنمک ، مناسب ترین ماده ، برای جداسازی فلزات یا فلزات ناخالص از فلزات گرانبها مانند طلا و نقره است. برای مثال ، جوهرنمک به خاطر خاصیت اسیدی بالایی که دارد ، می تواند آهن ، قلع ، سرب و آلومینوم را به خوبی درون خود حل کند و آنها را از فلزات گرانبهایی که با آن ها استخراج شده اند، جدا می کند؛ برای همین به جرعت می توان جوهرنمک را پرکاربرد ترین اسید ، در صنعت اسخراج فلزات گرانبها می باشد.
نمونه دیگری از کاربرد های جوهرنمک در جداسازی نقره ، با ایجاد و ساخت نقره کلرید می باشد که بعد از ایجاد نقره کلرید ، آنرا با محلولی که حاوی نیترات است رسوب می دهند.

خطرات جوهر نمک و موارد ایمنی که باید رعایت شوند

به صورت کلی برای استفاده از جوهرنمک و ترکیبات آن ، استفاده از تجهیزات ایمنی ، همچون عینک های ایمنی و محافظ های چشم ، کفش ها و لباس ها برای جلوگیری از آسیب های شیمایی و دست کش های pvc یا لاستیکی شما را تا حد قابل قبولی از خطرات ناشی از جوهرنمک و مشتقات آن حفظ خواهد کرد.

اگر قصد یادگیری  روش استخراج فلزات گرانبها را دارید، می توانید با متخصصان تیم ما تماس حاصل فرمائید و  تا مشاوران تیم بازیافت آنلاین آموزشها و راهنمایی های لازم را برای یادگیری از صنعتت پر سود را به شما ارائه دهند. همچنین  نمونه کارها و دانشجویان  ثبت نامی در این دوره های آموزشی را می توانید از پیج اینستاگرام بازیافت آنلاین مشاهده فرمائید.