پلاتین یکی از فلزات گرانبها و باارزشی است که به دلیل ویژگی های خاص و منحصر به فردی که دارد ، گاهی پیش می آید که قیمت آن از طلا هم بالاتر برود. پلاتین به دلیل خواص خود در بسیاری از صنایع کاربرد دارد که با آن وسایل زیادی را تولید می کنند.
به طور کلی به دلیل کمیاب بودن فلزات گروه پلاتین، در بازیافت و فرآیند هایی که برای استخراج این فلزات صورت می گیرد، مقدار بسیار کمی از این دسته از فلزات استخراج می شوند اما همین مقدار کم هم ارزش بسیار زیادی چه از لحاظ زیست محیطی و چه از لحاظ اقتصادی به همراه دارد.
در این مقاله قصد داریم تا با فلز پلاتین به صورت کامل آشنا شویم ، پس با ما در ادامه این مقاله ، همراه باشید.
آشنایی با فلز پلاتین
پلاتين با منشاء طبيعي مدت بسیار زیادی است که برای انسان شناخته شده است. اگر چه اين فلز از توسط هندي ها از زمانهاي قديم مورد استفاده قرار می گرفته است اما اروپاییان ، ظهور پلاتين را به سال ۱۵۵۷ نسبت داده اند. پلاتين اولين بار در معادن آمريکاي مرکزي بين پاناما و مکزيک يافت شد. اسپانيايي ها زماني که اين فلز را کشف کردند، نام آن را پلاتينا يا نقره کوچک نهادند.
پلاتين اولين بار از سوي يک ستاره شناس به نام آنتونيا ديولا کشف شد که به صورت يک ناخالصي همراه طلا بود. اگر چه پلاتين در انگلستان کاربرد پيدا کرد و در جامعه سلطنتي توجه زیادی را به خود جلب نمود اما تا تاریخ ۱۷۷۴ ، تقریبا هیچ فردی از عوام جامعه ، از وجود چنین سنگ گرانبهایی ، اطلاع نداشت.
پلاتين فلزي است سفید رنگ مایل خاکستری ، سخت ، قابل انعطاف ، شکل پذير، قيمتي ، مقاوم در برابر خوردگي ، نقطه جوش ۳۸۲۷ درجه سانتيگراد. نقطه ذوب ۱۷۷۲ درجه سانتيگراد.
خانواده گروه پلاتین ، از فلزات پالاديم ، اسميوم ، ايريديم ، روديم و روتنيم تشکيل مي شود که همگی کمیاب ، ارزشمند و بسیار پرکاربرد هستند.
پلاتين در جواهرسازي ، تجهيزات آزمايشگاهي ، دندانپزشکي ، صنايع الکترونيکي، صنايع اتومبيل سازي و صنايع شيميايي به کار مي رود و بصورت خالص به رنگ سفيد – نقره اي زيبايي است.خواص کاتاليزوري ۶ فلز گروه پلاتين بسيار مهم ، شاخص و برجسته است. مقاومت در برابر کدري و خوردگي باعث مي شود که در جواهرسازي بسيار عالي باشد. مقاومت در برابر عوامل شيميايي دماي بالا و خواص الکتريکي پايدار از خواص بسيار مهم و برجسته اين گروه از فلزات است.
استخراج پلاتین
روش استخراج پلاتین از سنگ معدن
بیشترین استخراج سنگ معدن پلاتین در اعماق زمین انجام می شود. برای استخراج مواد غنی از مواد معدنی ، معدنچیان مواد منفجره را در سوراخ های موجود در سنگ بسته بندی می کنند و آن را به قطعات کوچکتر منفجر می کنند. سپس سنگ شکسته جمع شده و برای پردازش به سطح زمین منتقل می شود.
تصفیه سنگ معدن پلاتین فرآیندی پرهزینه و بسیار دشوار است به طوری که فرآوری یک دسته سنگ معدن حاوی پلاتین ، ممکن است از هشت هفته تا شش ماه طول بکشد!
آفریقای جنوبی و روسیه ، بزرگ ترین منابع برای استخراج پلاتین محسوب می شوند ، به این صورت که آفریقای جنوبی در رتبه اول و روسیه در درتبه دوم قرار دارند.
از این رو بازیافت پلاتین از منابعی چون کاتالیزورهای خودرو ، جواهرات و ..اهمیت پیدا می کند.
براي نخستين بار پژوهشگران کشورمان به دانش بازیافت پلاتين از کاتاليست هاي مستعمل صنايع نفت و پتروشيمي دست يافتند.
در این طرح، با روش لي چينگ سيانوري ، پلاتين خالص با عيار ۹۹ درصد به دست آمده است. اين طرح هم اکنون وارد مرحله نيمه صنعتي شده است. هزينه سرمايه گذاري پايين ، سرعت عمل بالا، بازيافت بالا، خلوص بالا و قابليت توسعه به کاتاليست هاي مشابه از مزاياي اين روش است.
استخراج پلاتین از سنگ معدن
پلاتین کمترین واکنش‌پذیری در بین تمامی فلزات را نسبت به مواد و واکنش های شیمیایی و همچنین مقاومت بسیار بالایی نسبت به خوردگی دارد و حتی در محیط‌های بسیار داغ نیز این ویژگی را خود را با قدرت حفظ می‌کند. بیشترین استفاده پلاتین در ساخت مبدل‌های کاتالیست و جواهرات است.
ابزارهای مخصوص آزمایشگاهی، اتصال‌های الکتریکی و الکترودها، تجهیزات پزشکی و دندان‌پزشکی، دستگاه‌های مقاوم در برابر خوردگی و زنگ‌زدگی، تجهیزات حرارت‌سنج برای کوره‌های الکتریکی، پوشش موشکها، و سوخت موتور جت از دیگر موارد استفاده این فلز است.
نخستین مورد شناخته‌شده از کاربرد پلاتین در تاریخ بشر به بومیان قاره آمریکا برمی‌گردد که این فلز را از شن‌های رودخانه به دست آورده و از آلیاژ پلاتین و طلا برای ساخت زینت‌آلات استفاده می‌کردند. ژولیوس سزار اسکالیگر مردم‌شناس ایتالیایی در سال ۱۵۵۷ نخستین اروپایی بود که وجود این فلز را گزارش کرد.
وی آن را فلزی توصیف کرده بود؛ «که نه آتش و نه هیچ ابزار اسپانیایی قادر به ذوب کردن آن نیست». این توصیف اشاره به دمای بالای ذوب این فلز دارد. نقطه ذوب پلاتین ۱۷۶۸ درجه سانتیگراد و نقطه جوش آن در ۳۸۲۵ درجه است.
پلاتین از جمله فلزات کمیاب است و تولید آن چندین برابر کمتر از تولید طلا است. این نمونه کمیاب معمولا با سنگ های مس و نیکل در طبیعت یافت می شود . از جمله کشور هایی که پلاتین بسیاری استخراج می کنند روسیه ، آفریقای جنوبی و کانادا هستند.
مراحل ذوب در استخراج پلاتین از سنگ معدن
برای ذوب این فلز نیاز به دمای بسیار بالایی هست . این فلز نسبت به طلا به حرارت و همچنین زمان بیشتری نیاز دارد. وقتی این فلز در تیزاب حل می شود به محلولی خطر ناک و سمی تبدیل می گردد و باید به این نکته بسیار توجه کرد . نمک های حل شده در محلول تیزاب یا تیزآب سلطانی ، بسیار خطرناک هستند و می توانند خطر ابتلا به سرطان ، بیماری های پوستی را افزایش داده و هم چنین می تواند به برخی اعضای داخلی بدن مانند معده کلیه و روده و اعضای شنوایی و بینایی آسیب های جدی وارد نماید.
دمای ذوب این فلز ۱۷۶۸ درجه سانتی گراد است. به همین دلیل ذوب آن با مشکلاتی همراه است . این فلز را با مشعل هیدروژن-اکسیژن و یا کوره ای که به این دما بتواند برسد میتوان ذوب کرد.
سخن پایانی
همان طور که پیش تر هم به آن اشاره کردیم ، پلاتین و فلزات هم گروه آن بسیار پرکاربرد و ارزشمند هستند ، اما روش های استخراج و بدست آوردن آن ها ، بسیار پیچیده و دشوار هست ، به همین خاطر ، تیم بازیافت آنلاین تجربه و تخصص خود را در خصوص استخراج پلاتین از سنگ معدن و سایر روش های استخراج پلاتین ، بکار گرفته و آن را در قالب دوره ها و مقالات متعددی ، در اختیار علاقه مندان و فعالان این حوزه قرار داده است.
در صورتی که نیاز به مشاوره و راهنمایی در حوزه استخراج پلاتین از سنگ معدن داشتید ، می توانید از طریق بخش تماس با ما با کارشناسان بازیافت آنلاین در ارتباط باشید.
